დაგვჭირდება ნოდარ დუმბაძის კვირეულისათვის სამუშაოდ

შოთა ნიშნიანიძე



თვრამეტი – ცხრამეტი წლის იქნებოდა შოთა ნიშნიანიძე რომ გავიცანი.
_ როდესაც ლექსს ვწერ, საოცრად ვღელავ და შინაგან თრთოლვას გავნიცდი. შენ თუ გემართება მსგავსი რამ? _ მკითხა ერთხელ უნივერსიტეტის ბაღში. მაშინ მეც ლექსებს ვწერდი, თუმცა არაფერს მსგავს არ განვიცდიდი. არა, რაღაცა განცდა კი მაწუხებდა, აბა სხვანაირად ლექსს რა დამაწერინებდა, მაგრამ შინაგანი თრთოლვა? ვიფიქრე, ალბათ ეგ ყველა პოეტს უნდა სჭირდეს-მეთქი და ვიცრუე.
უფრო გვიან, ლექსების წერას თავი რომ დავანებე და ერთ-ერთ ჩემს პროზაულ ნაწარმოებს ჩავუჯექი, შევკრთი, ზუსტად ის დამემართა, რაზედაც შოთა მელაპარაკებოდა. დამემართა და უზომო სიყვარული ვიგრძენი კიდეც.
უფრო დიდი ბედნიერება ვიგრძენი, როდესაც შოთას ცოტა უფრო გვიანდელი ლექსები წავიკითხე და იგივე განცდამ დამიპყრო. და რა მადლობელი ვარ ბუნების, რომ ამ თრთოლვას დღემდე არ მივუტოვებივარ, იმდენად არ მივუტოვებივარ, რომ მისმა ბრწყინვალე ლექსმა, ქართველი კაცის სევდიანმა და სულისშემძვრელმა სიმღერამ ხარზე მოთხრობა ,,კორიდაც’’ კი დამაწერინა.
 აი ახლა, ამ წუთში წინ მიდევს შოთას ახალი ლექსები ,,შეშლილი პოეტის მონოლოგი სამი ფაბულით’’.
 ყველა საიდუმლო მომპარა და გამომიმზეურა დალოცვილმა, და ახლა თავდაყირა სიარულს მთხოვს, - თავისი უკურნებელი სენი _ ნიჭიერება უნდა გადამდოს.
 ზოგს მწერლობა დღესასწაული ჰგონია. მწერლობა დაუსრულებელი ტკივილია, დღესასწაული ისაა, ეს ტკივილი რომ გაივლის, მაგრამ რომ არ გადის?! უნდა ვიფიქროთ, რომ მწერლობა მარადიული ტკივილის დღესასწაულია.
სხვანაირად აბა როგორ დაწერს ადამიანი ამ სტრიქონებს:
 
  ...

და როცა მიწას მივებარები,
  ნაჯაფარი და ტანდაკირძილი,
  შენზე დამრჩება ისევ თვალები
  ანგელოსების ამოკოცნილი...

 



ირაკლი აბაშიძე


კაპიტან ბუხაიძეზე რომ სიმღერა მოვიდა ჩემს სოფელში, 14 _ 15 წლის ბიჭი ვიყავი.

მღეროდა ყველა: რადიო, ბავშვი, ქალი, კაცი, მოხუცი, ახალგაზრდა, ომში მიმავალი, ომიდან ჩამოსული. მეც ვმღეროდი, ვმღეროდი და ვნატრობდი, მკვდარი ვყოფილიყავი და ჩემზე ყოფილიყო ეს სიმღერა. ვმღეროდი და ვნატრობდი, ჩემი დაწერილი ყოფილიყო ეს ლექსი. ვმღეროდი და ვნატრობდი, ამ ომში დაღუპული და მკერდზე მკლავდაკრეფილი ვაჟკაცის ან ძმა, ან შვილი, ან მეგობარი ან ჯარისკაცი ვყოფილიყავი. ვმღეროდი და ვნატრობდი, ამის დამწერი მენახა და მერე მოვმკვდარიყავი.
მერე ერთი ნატვრა ,,კაპიტან ბუხაიძის’’ ავტორმა ამისრულა: გააცოცხლა იგი, წამოაწევინა მხრები, ფრთები მისცა და სიმღერად აქცია მისი უკვდავი სული.
 მერე მეორე ნატვრაც ამისრულა: ამ ახოვანი, ლამაზი და სახელოვანი კაცის მეგობარი გავხდი.
 ღმერთმა უმრავლოს ჩემს მამულს ირაკლი აბაშიძის ბადალი ხალხი და მისცეს მას დღე გრძელი.
 ვიცი, ეს ნატვრაც ამისრულდება.



მერაბ ბერძენიშვილი


რამდენიმე წლის წინ ვაჟა – ფშაველას ძეგლის პროექტების კონკურსის გახსნაზე გახლდით, ერთ – ერთი, კონკურსგარეშე პროექტთან კი არ გავჩერებულვარ, თავად გამაჩერა; ეს იყო კლდის ნაგლეჯივით შუბლდაღარული, მთის თაკარა მზით სახეგარუჯული, ჭიუხებიდან მოსხლეტილ ზვავებს გადარჩენილი უძილო ღამეებით ქუთუთოდამძიმებული, ფიქრსა და თვლემაში წასული, გოლიათი არწივის ფრთების ჩრდილში დასვენებული ვაჟა – დიდი ვაჟა.

და მოხდა უცნაური რამ, უნებურად ხმამაღლა ვთხოვე:

`მიამბე, ელიზბარაო,
  რა ამბავ მოხდა ეღოსა? . .~

. . . და ვაჟამ მიამბო ყველაფერი ის, რასაც ბავშვობაში მიკითხავდა დედა ყოველ ღამე, და რასაც ახლა ვუკითხავ ჩემს პატარა ბადიშს.
ასე დაიწყო ჩემი ნაცნობობა მერაბ ბერძენიშვილთან, როგორც მოქანდაკესთან, თორემ როგორც ვერელ ბიჭს აკვნიდან ვიცნობდი. და ასე გრძელდება იგი დღემდე, გურამიშვილის ნატიფი, კლდემამოსილი და განსაცვიფრებელი შინაგანი სიძლიერით სავსე მონოლოგის ხმაზე, რომელსაც იგი თავდახრილი ყოველდღე უკითხავს ჭავჭავაძის პროსპექტზე მის წინ მოსიარულე ქართველს.
. .

. კასპის სადგურთან, მატარებლის გულისწამღებ კივილში, მე მესმის რონოდებს ადევნებული, მამულისათვის შვილშეწირული დიდი მოურავის ცხენის ფლოქვთა თქარუნი და ძლევის ყიჟინა.
M მე თითქოს სიკვდილი მზარავდეს, ისე მეშინია მარნეულის გზაზე მდგარი ქართლის დედისა და მისი ორი მუხლჩაბიჟგული ტიტლიკანა, ალგეთელი მგლის ლეკვებისაკენ გახედვა, რომლებიც თითქოს მახვილს გაწვდიან და გეძახიან: `ისე არ ამოწყდებიან, ჯავრი არ შაშჭამონ მტრისანი~. და მაინც კვირა არ არის, სიცოცხლესავით არ მომენატროს მათი ხილვა და არ წავიდე მათ სანახავად.
მე მუდამ მინდა მუხლის მოყრა გურჯაანში მთაზე გადმომდგარი, მკლავზე დაღუპული შვილის ფარაჯაგადაკიდებული ჯარისკაცის მამის წინაშე და დამნაშავესავით იმ ჯარისკაცთა გვარების ქვეშ საკუთარი გვარის მიწერა, რომლებითაც სავსეა შინმოუსვლელთა ფიქალის კედელი.
. . . და მე მიხარია ცაკალმახიან ღამის თბილისში ფეხით ხეტიალი, რადგან მელიქიშვილისა და ლენინის ქუჩის გასაყარზე უერთგულესი და უმშვენიერესი შეყვარებული, მკლავგაშლილი მწვანეთვალება მუზა მელოდება... ეს ყველაფერი და კიდევ მეტი მერაბ მერაბ ბერძენიშვილის მიერ ცის ქვეშ დაბნეული და მოფენილი ღვთიურ ნიჭში შეზავებული სიყვარულია.

მის სახელოსნოში კი ერის განძი დევს უამრავი და ფასდაუდებელი. როდის მოასწრო ამ მეგობრის, სპორტის, სიმღერის, ლექსის, ქეიფის მოყვარულმა 50 წლის ვაჟკაცმა ამდენის გაკეთება, ამდენი ფიქრის, ტკივილის და სიყვარულის ქვაში და ტილოზე გადატანა? ღმერთმანი, არ ვიცი. ეს ალბათ მხოლოდ მისმა ოდნავ გაკვირვებით მზირალმა უსაზღვროდ ჭკვიანმა თვალებმა, დაკოჟრილმა ხელებმა და ოცდახუთ საუკუნოვანმა სისხლმა იცის, მეტი არავინ.



ძმანო ხევსურნო


 ძმანო ხევსურნო!
 ჩემი დიდი მამულის კუთხევ, ძირო, შენახულო ენავ, ფარო, ხმალო, რჯულო, ვაჟკაცობავ, მხნეობავ, სარჩოვ და საბადებელო, ჩემო სისხლო და ხორცო.
 ღმერთმა შეუნდოს ყველას, ვინაც და რამაც თქვენ თავის დროზე მთიდან ბარში ჩამოგყარათ, ღმერთმა აკურთხოს ყველა, ვინც ახლა თქვენ კვლავ მთისკენ გიხმობთ და წინ მიგიძღვებათ.
 გაიხსენეთ ვაჟა - ფშაველა _ მთები დგანან და ელიანო . . . თქვენს დაბრუნებას ელიან მთები, ჩემო ძვირფასებო!
 მთა უარწივოდ სად გაგონილა?! არწივმა მართვე საიდან გადმოაფრინოს, თუ მთაში ბუდე მოეშალა?! ციხე რის ციხეა, თუ შიგ მეციხოვნე არ დგას?! არაგვი და არღუნი რის მაქნისია, თუ შიგ ხევსურები ბედაურებს არ დაადგაფუნებენ?! სათიბი რის სათიბია, თუ შიგ ცელი არ მღერის, ცხვარ - ძროხა არ დადის და ნახირი არ ბღავის?! შატილი რის შატილია, თუ შიგ ხევსური არ ცხოვრობს?!
 თუ წინათ ბარი გეძახდათ ქუდზე კაცს, ახლა ქუდზე კაცს მთები გეძახიან, მთები, რომლებიც რა ხანია დგანან და გელიან.
 შეიძლება ვინმემ იფიქროს, ეს დუმბაძე ვინ არის, საქართველოს რომ ჩემულობს, თვითონ ბარში დამჯდარა და ჩვენ მთაში გვერეკებაო.
 ეგრე არ არის ძმებო!
 ეს საქართველო კი თქვენიც არის და ჩემიც და ვერც ვერავინ შეგვეცილება, მაგრამ შატილიონი თქვენი სახლია და სახლში თუ მასპინძელი არ არის, ღობეზე მომდგარს ძაღლმა თუ არ შემომყეფა და მასპინძელმა თუ არ შემომძახა _ მობრძანდი, სტუმარი ღვთისააო, ვისთან მივიდე?! თქვენ გეკითხებით, ხევსურებო! . .
 ოღონდ თქვენ მანდ დაფუძნდით კვლავ, დამიძახეთ და, მომაკვდავიც რომ ვიყო, ჩოქვით გეახლებით.

მისი უდიდებულესი ორმოცდაათი წელი.

ვიდექი და ვუმზერდი მუქყავისფრად შეღებილს, ფანჯრებზე შავ ფარდებჩამოფარებულს და მაინც დიდსა და ზვიადს, შემდეგ ჩემს თვალწინ ჩამოხსნეს შავი ფარდები.

შეფეთქეს გედისფრად და მე შევედი შიგ ქედმოხრილი, მორჩილი და მოდრეკილი, როგორც მავედრებელი წმიდათაწმიდა ტაძარში. მან მიმიღო, როგორც შვილი, შეიწყნარა ყველა ჩემი ცოდვა, ისმინა ყველა ჩემი ვედრება და აღასრულა ყველა ჩემი ჭაბუკური ოცნება.
ჩემი კაცობის ყველაზე ნათელ საყუდარს, ჩემი კაცობის ყველაზე მაღალგუმბათოვან ტაძარს, ჩემი კაცობის ყველაზე დიდ პატრონს _ უნივერსიტეტს ვკადრებ ჩემს უზომო სიყვარულსა და მადლობას
ათი უთბილესი და უნათლესი წლის გამო,
ჩემი მასწავლებლის გამო,
ჩემი ეკონომიკური ფაკულტეტის გამო,
ჩემი ლიტერატურული წრის გამო,
ჩემი მეგობრების გამო,
. . . ჩემს უნივერსიტეტს _ ჩემი ცხოვრების ყველაზე მაღალგუმბათოვან ტაძარს _ ვკადრებ ჩემს უზომო სიყვარულსა და მადლობას!