თემა: ჩემი ფიქრები ნოდარ დუმბაძის ნაწარმოებზე

სკოლა:თბილისის 32-ე საჯარო სკოლა
კლასი: მე-9 მოსწავლე: ნინო ებრალიძე
მასწავლებელი: ასმათ ჭარელიძე
2012 წელი




,,ცხოვრება მესაათის ბუდრუგანას ჰგავს. ჩვენ, ადამიანები მის ვიტრინაში გამოფენილ შესაკეთებელ, სხვადასხვა ფირმის, ჯურის, ფორმის, ზომის, წონის და მექანიზმის მქონე საათებს... ზოგი მათგანი უზომოდ გაცვეთილია და მოშლილია სამუდამოდ. ზოგი წინ გარბის, ზოგი უკან რჩება, ზოგს ზამბარა აქვს გაწყვეტილი... ზოგს რა სჭირდება და ზოგს რა. ზოგი რა დეტალის გამოცვლას საჭიროებს და ზოგი რისას. ერთ მარადიულ უზარმაზარ უზომო ჟამში, ღვთაებაში გაჩერებულია თუ წიკწიკებს თითოეული ჩვენთაგანი ვითარცა ჟამთა აღმწერელი და აღმნუსხველი. მესაათე კი ვითარცა ღვთაება ზის, ხელისგულზე უდევს ჩვენი ერთი ციცქნა სხეული. უზარმაზარი ღვთიური თვალით- გამადიდებელი შუშით გვათვალიერებს დიდხანს. ხანდახან არც თუ ისე დიდხანს, ხანდახან უბრალოდ დაგვხედავს და თუ სთქვა- ამას აღარაფერი ეშველებაო- და გვერდზე გადასდო, გათავებულია ჩვენი საქმე,”-ამბობს ქართველი მწერალი ნოდარ დუმბაძე და ვხვდები, სიტყვაკაზმული მწერლობის უდიდესი მოამაგე თავის ხურჯინში საგზლად ალაგებდა იმ ძვირფას ქმნილებებს,ასე რომ გაუადვილებდა სვლას მიწიდან ზეცამდე და მესაათესაც არასოდეს მოუნდებოდა ამ წიკწიკა საათის გვერდით გადადება... ვკითხულობ ნოდარ დუმბაძის მშვენიერ მოთხრობებს და სული მევსება სინაზით,სითბოთი და სიყვარულით...ვგრძნობ,მისი შემოქმედება მეხმარება დავძლიო სულიერი სისუსტე და ვიბრძოლო ზნეობრივი სრულყოფისათვის. მოთხრობა ”HELADOSI“ არის პაექრობა ბენძენ იანგულისა და თბილისელ ჯემალს შორის.ბერძენ ჭაბუკს არ ეთმობა ვენეციის გზატკეცილის ყოჩობა და ცდილობს დაიმორჩილოს ჯემალი,რომელმაც სიტყვა და ხელი შეუბრუნა დაუმარცხებელ რაინდს,იანგულიმ შური ვიოლინოზე იძია.... იმ დღეს დასრულდა თბილისელი ”ჰარიფის” მუსიკალური ოდისეა და დაიწყო ახალი ერა - ბრძოლა არსებობისათვის.ყოველ დღე იბრძოდნენ ბიჭები,იბრძოდნენ პატიოსნად,არ ისმოდა გინება,არ სცემდნენ წაქცეულს.ჯემალს,ყოველი ბრძოლის დროს,თვალს სჭრიდა და აკრთობდა იანგულის მკერდზე ლათინური ასოებით ამოსვორინგებული სიტყვა ”HELADOS”. თქვა,ბერძენი ბიჭი დამარცხდა,თუმცა დუელი კვლავ გრძელდებოდა,რადგან იანგულის საკუთარი თავისთვის უნდოდა დაემტკიცებინა სიძლიერე... ბიჭებს მალე მოსწყინდათ ომი და გინებაზე გადავიდნენ,უშვერი სიტყვებით ამკობდნენ ისინი ერთურთს და მერე,როცა სალანძღავი სიტყვების არსენალიც შემოელიათ,კოკას რჩევით ჯემალმა დედა შეაგინა ბერძენ მემწვანილეს...ამის შემდეგ ნახევარი წლის მანძილზე გრძელდებოდა ქართულ-ბერძნული ”შენი დედა ვატირე”.იანგულის გინება ავემარიასავით ესმოდა ჯემალს.მაგრამ ერთ დღეს ბენძენმა ბიჭმა დედა აღარ შეაგინა ჯემალს.მიზეზი? მან გაიგო,რომ თბილისელს დედა არ ჰყავდა...ამით დამთავრდა ომი...ძალიან მალე ნაცემი იანგული მიადგა ნინა ივანოვნას კარს,ჯემალმა გაიგო,რომ თურმე სოხუმელი ბერძნები ელადაში ბრუნდებოდნენ,სამშობლოს ებრუნდებოდა იანგულის მამაც,თავად იანგულის კი არ ეთმობოდა სოხუმი,ვენეციის გზატკეცილი,შავი ზღვა,რკინიგზის ხიდი,მეგობრები,ულამაზესი მიდამო....მისი ელადა სოხუმი იყო და სამშობლო უფრო ღრმად ჰქონდა ჩამარხული გულში,ვიდრე მკერდზე ამოსვირინგებული სიტყვა ”HELADOS”.საქართველოზე შეყვარებული ბიჭი სასტიკად სცემა ხრისტო ალექსანდრიდმა,მისთვის გაუგებარი იყო,რატომ არ სურდა მის შვილს შინ,სამშობლოში დაბრუნება. ... სოხუმის პორტში ბერძნებით სასვე თეთრი პოსეიდონი იდგა. სოხუმელები ცრემლებით აცილებდნენ თავიანთ სისხლსა და ხორცს შორეულ სამშობლოში,ელადაში მიჰყავდა ნაცემი იანგულიც მამას. -ჯემალ,მე მიყვარს დედაშენი,-ამ სიტყვებით ემშვიდობებოდა ყოფილ მეტოქეს გემზე მყოფი იანგული,რომელიც წავიდა,მაგრამ ძალიან მალე სამუდამოდ დაბრუნდა სამშობლოდ მიჩნეულ სოხუმში. ... ვკითხულობდი მოთხრობას და ვტიროდი,მებრალებოდა იანგული,რომელიც ცხოვრებამ ისე გათელა,როგორც დიდოელი ლეკი თელავს ნაბადს,უდედოდ გაზრდილს,მოუცლელი მამის ანაბარა მიტოვებულს ქუჩა მიაჩნდა საკუთარ სახლად,ვენეციის გზატკეცილი ეძვირფასებოდა,მას არ ჰქონდა სხვა სამშობლო საქართველოს გარდა,ამიტომაც არ ეთმობოდა და გულში ღრმად ჰქონდა ამოჭრილი სიყვარული იმ ქვეყნისა,სადაც იშვა და გაიზარდა,სიკეთის სხივმა გაუთბო გული,იგრძნო ტკივილიც და სიყვარულიც...მას მამის,ხრისტო ალექსანდრიდის,მსგავსად არ ეძახდა საბერძნეთში მყოფი მამა-პაპის სისხლი და ამიტომ მოვალედ არ თვლიდა თავს იქ წასულიყო.. ქართული მიწა იზიდავდა და,როგორც ჩანს,სიყვარული სოხუმის მიწისა იმდენად ძლიერი იყო,რომ იანგული დაუსხლტა მამის ძლიერ ხელს და შავი ზღვის ტალღებს მინებდა თეტრ ”პოსეიდონს” გამოქცეული. იანგული ტკივილია,რომელიც იმდენად მწარეა,ვერ დაითმენ და ვაჟკაციც ქალისებრ აცრემლდები... მეც დავტირი ბერძენ ჭაბუკს,რომელსაც ძალიან უყვარდა და მშობლიურად მიაჩნდა ქართველთა და აფხაზთა სამკვიდრო-სოხუმი,მან,მიუხედავად თვისი ბერძნული წარმოშობისა,არ იცოდა მშობლური ელადის სიტკბო და სიყვარული,ამიტომ ელადა მისთვის მხოლოდ გულზე,მარცხენა ძუძუს ზემოთ ლურჯი ასოებით დასვირინგებული სიტყვებით იწყებოდა და მთავრდებოდა,ნამდვილი,მარადიული სიყვარულით კი ის მიწა უყვარდა,სადაც თვალი გაახილა და ”სად ჰრბიოდა მხიარული სიყმაწვილე”... რა შეიძლება ვთქვა ხრისტო ალექსანდრიდზე..შვილისაგან განსხვავებით მან,მართლაც,იცის მშობლიური ელადის სიტკბოება,განიცდის ნოსტალგიას,ეჩქარება სამკვიდროში დაბრუნება და ვერ ეგუება შვილის ურჩობას.მას იანგულის სურვილი სოხუმში დარჩენისა შვილის ახირება ჰგონია,რადგან მისთვის უცხოა ის განცდა,იყო ბერძენი და ელადის ნაცვლად სოხუმზე ფიქრობდე... არ ვიცი, სად დაიბადა ხრისტო.იქნებ საბერძნეთში,ან იქნებ სოხუმშიც... იქნებ დედა ბერძნულად უმღერდა ნანინას,მიტოვებული სამშობლოს ხატებას გულზე ამოსვირინგებულ სიტყვაზე უფრო ღრმად უმარხავდა და სიკვდილის წინ,ვიდრე უკანასკნელი სუნთქვა გაეცლებოდა,ჩასძახოდა:შენ მაინც დაბრუნდიო მშობლიურ ელადაში,ვინ იცის?! ვფიქრობ იანგულზე,ხრისტო ალექსანდრიდზე...ორივე მებრალება და მეტირება,მათი თავგადასავალი მახსენებს ჩვენი ქვეყნის ისტორიას-ფერეიდნელთა სევდას,სულ ახლახან საკუთარი სამკვიდროდან (სოხუმიდან და ცხინვალიდან)აყრილ ქართველებს,ვკითხულობ წიგნებს,ვესაუბრები მშობლიურ მიწას მოწყვეტილ ადამიანებს,რომლებიც ცხოვრობდნენ აქ,საქართველოში,მაგრამ ცოცხლობენ იმედით თავიანთ მშობლიურ კუთხეში დაბრუნებისა,არ ასვენებთ დარდი და სევდა და მზად არიან დაბრუნდნენ იქ,საიდანაც იძულებით აყარეს... თუკი იანგულის თავგადასავალი წაგიკითხავთ და გიტირიათ,თუკი ფერეიდანელ ქართველთა გულის ნადებს ჩასწვდომიხართ და სიბრალული გიგრძვნიათ,თუკი ერთ ლტოლვილ ქართველთან მაინც გისაუბრიათ,ალბათ მიხვდებით,რომ,როგორც ხეს უჭირს იცოცხლოს ფესვებს მოწყვეტილმა,ასევე ადამიანებს ეძვირფასებათ და არ ეთმობათ მიწა,სადაც შობილან,გაზრდილან და საიდანაც უზმობდნენ აჩრდილები მამა-პაპათა. თავდაპირველად იანგული გავიცანი ქუჩის ხულიგან ბიჭად.ასეთები თითქოს უნდა გძულდეს,გეზიზღებოდეს,მაგრამ მე მის მიმართ სიძულვილი,მით უფრო ზიზღი არ მიგრძვნია,რადგან მასში,მიუხედავად ქუჩის ბიჭობისა,დავინახე პატიოსნება,ღირსება,სიამაყე,დიდი სიყვარული.იანგული უპატრონოდ ყოფნამ და უყურადღებობამ აქცია ქუჩის ბიჭად ,ხულიგნად,ამიტომ აღარ შეაგინა ჯემალს,ავემარიასავით ლამაზი სიტყვებით,როდესაც გაიგო,რომ მისი მეტოქე ობოლი იყო... მიდის იანგული სოხუმიდან,ემშვიდობება ყველას და ყველაფერს,ისეთი მზრუნველობით აბარებს ჯემალს თავის აპოლონს,რომ ამ პერსონაჟის მიმართ თუნდაც ეს მონაკვეთი სიმპათიით განგვაწყობს... მჯერა,იანგული სიტუაციის მსხვერპლი გახდა,მზრუნველი მშობლების ხელში ის კარგი ვაჟკაცი დადგებოდა... რამდენი იანგული დადის ქუჩაში დღესაც,რამდენი თბილი გული ივსება სიცივით და ტკივილით,რამდენი კეთილი თესლი ხვდება ეკალ-ბარდსა და ქვა-ღორღში,ვინ იცის?!არადა,”საქართველო,შენ ვინ მოგცა შვილი დასაკარგავი?!” ადამიანური სითბო,დედაშვილური მძლეთამძლე სიყვარული და კაცთმოყვარე ბუნება იანგულისმაგვარ ბიჭებს საზოგადოებისათვის სასარგებლო კაცებად აღზრდის.მეცოდება იანგული,მეცოდებიან მისი მსგავსი ყმაწვილები საზოგადოებისა და ქვეტნისატვის დაკარგული შვილები,ამიტომ ხშირად,ძალიან ხშირად ვფიქრობ მათზე და მეტირება.. ... და რადგან ძნელია იცხოვრო ფესვებმოწყვეტილმა,რადგან იანგული სევდაა დღევანდელი საქართველოსი,რადგან ვკითხულობთ მზესავით თბილი გულის მქონე კაცის ქმნილებებს და გვეტირება,იქნებ მეტი გვეფიქრა მშობლიური ბედიდან აყრილ ადამიანებზე,გაგვეთავისებინა მათი ტკივილი და ნორჩი ტოტები ბერმუხებთან ერთად მშვიდობიანი გზით დაგვებრუნებინა სამკვიდროში, ვიდრე კიდევ ესმით ადგილის დედის ძახილი, ახსოვთ ,,ლურჯი მთები,თეთრი სანატორია”, ვიდრე არ გაცივებულან ,,სინათლის მზენი” , მზით გამთბარ-გაცისკროვნებული გულები და აგონდებათ ,,კარალეთის დღეები”... ჩემს ნაფიქრსა და ნააზრევს, განცდილსა და აღქმულს ისევ ნოდარ დუმბაძის უკვდავი სტრიქონებით დავამთავრებ: ,, საქართველო ძალიან ლამაზ და ჯიშიან ბედაურსა ჰგავს, ოქროს უნაგირით შეკაზმულ ბედაურს. თან ისე ლამაზ მდელოზე და გამოსაჩენ ადგილასაა დაბმული, ყველას უნდა შეაჯდეს, ლაგამი ამოსდოს და სარდლის ყიჟინით და ვაშას ძახილით გააჭენ-გამოაჭენოს, მაგრამ, მადლობა ღმერთს, თვითონ არის ისეთი ფაქიზი და ფეთიანი, ყველა ნაძირალას არ იჯენს ზურგზე. მხოლოდ ღირსეულებს თუ შეიჯენს ხოლმე და იმათაც თუ დაკარგეს ზომიერების გრძნობა, იმათაც გადმოაგდებს და ძირს დაანარცხებს. ბევრი მინახავს ასეთი.”